Đề bài: Phân tích ca dao:
“Thân em như lụa đào
Chập chờn giữa chợ biết vào tay ai”
Ca dao là tấm gương phản chiếu đời sống tinh thần, tư tưởng, tình cảm của nhân dân lao động. Ca dao đề cập đến nhiều khía cạnh khác nhau của cuộc sống, một trong số đó là lời than thở của người phụ nữ trong xã hội cũ. Một trong những câu ca dao tiêu biểu thể hiện nỗi xót xa đó là câu ca dao:
Thân em như lụa đào
Chập chờn giữa chợ biết vào tay ai.
Cuộc đời của người phụ nữ xưa phải chịu vô vàn khổ đau, cay đắng, bất hạnh, nó được thể hiện qua nhiều câu ca dao khác nhau như:
Anh bạn, bạn đang làm gì vậy?
Thiếp như cơm nguội đỡ đói
Hoặc:
Thân em như lá cẩm thạch,
Ngày có nắng, đêm có sương mù
Hai bữa một ngày với các bữa ăn nhẹ
Anh dùng gì để nhuộm răng đen vậy anh bạn?
Ca dao cũng nói về số phận hẩm hiu, bất hạnh của người phụ nữ nhưng ở ca dao này vẫn có những điểm riêng biệt. Đây là một trong số ít những câu ca dao mà người phụ nữ ý thức sâu sắc về vẻ đẹp của mình: “Tấm lụa đào”. Tơ tằm có độ mềm mại, óng ả và màu sắc nổi bật. Không chỉ vậy, tấm lụa đào còn tượng trưng cho tuổi thanh xuân, tuổi trẻ tươi đẹp, giàu sức sống, đây là thời kỳ đẹp nhất của mỗi người con gái. Và nhân vật trữ tình – cô gái cũng rất ý thức về vẻ đẹp của chính mình.
Nếu như ở câu thơ đầu câu thơ như hân hoan, tự khẳng định thì câu thơ thứ hai lại như ngậm ngùi, thấm thía: “Đưa ra giữa chợ biết tay ai”. “Lụa đào” vừa đẹp về hình thức, vừa giàu giá trị nhưng lại “phất phơ giữa chợ” – nơi người qua lại mua bán, trao đổi hàng hóa, vật dụng. Ở đó mọi thứ đều có thể mua bán bằng tiền. Vì vậy, “tấm lụa” đã trở thành hàng hóa, có thể mua bán và trở thành tài sản của bất kỳ đối tượng nào. Lụa không thể lựa chọn, không thể tự quyết định số phận của mình. Hình ảnh ẩn dụ kết hợp với câu hỏi tu từ “biết trong tay ai” ẩn chứa bao nỗi niềm trăn trở về thân phận phụ thuộc, mong manh của người phụ nữ xưa. Đó cũng là lời than vãn, than thở của nhiều chị em:
Tôi thích cái giếng giữa thiên đường
Người thanh tịnh rửa mặt, người phàm rửa chân.
Nghệ thuật của bài cũng là một nét đặc sắc không thể bỏ qua. Đầu tiên sử dụng motif quen thuộc “my body”. Mô típ này thường kết hợp với những sự vật, hiện tượng giản dị, gần gũi với con người: “tấm lụa”, “miếng cau”, “hạt mưa”, “củ gai”,… kết hợp với biện pháp so sánh, cho thấy rõ vẻ đẹp, như cũng như số phận bất hạnh của người phụ nữ. Ngôn ngữ ca dao được chọn lọc kĩ lưỡng, giàu giá trị biểu cảm nhưng vô cùng giản dị, gần gũi với lời ăn tiếng nói hàng ngày của nhân dân. Bài ca dao ngắn, chỉ có hai câu, sử dụng thể thơ lục bát với nhịp 2/2/2 nhẹ nhàng, mượt mà có vần chân đã diễn tả chính xác tâm trạng của nhân vật trữ tình. Tất cả những yếu tố nghệ thuật đó, kết hợp hài hòa với nhau tạo nên sự thành công của tác phẩm.
Bằng ngôn ngữ giản dị, giàu giá trị biểu cảm, ca dao đã thể hiện vẻ đẹp và thân phận của người phụ nữ trong xã hội cũ. Họ có những phẩm chất tốt đẹp, nhưng phải chịu nhiều bất công, không có quyền quyết định cuộc đời, lựa chọn hạnh phúc cho mình. Câu ca dao giúp ta hiểu sâu sắc hơn những nỗi khổ của kiếp người phụ nữ xưa, biết trân trọng cuộc sống bình đẳng ngày nay.
Xem thêm các bài văn mẫu phân tích và lập dàn ý tác phẩm lớp 10:
Các bài giải bài tập lớp 10 sách mới:
ca-dao-than-than-yeu-thuong-tinh-nghia.jsp
Giải bài tập lớp 10 theo sách mới môn học
