HỖ TRỢ ĐỌC HIỂU VÀ PHÂN TÍCH TRÀNG GIANG – CHI TIẾT VÀ NGẮN GỌN

Bạn đang xem: HỖ TRỢ ĐỌC HIỂU VÀ PHÂN TÍCH TRÀNG GIANG – CHI TIẾT VÀ NGẮN GỌN tại vothisaucamau.edu.vn

Huy Cận là một nhà thơ tên tuổi trong nền thi ca nước nhà có nhiều đóng góp trong phong trào thơ mới với nhiều tác phẩm tiêu biểu,. Trong đó, “Tràng Giang” là một trong những bài thơ nổi tiếng nhất của ông. “Đây là tác phẩm trích trong tập “Lửa Thiêng” được viết trước cách mạng tháng Tám. Với bút pháp nghệ thuật đặc sắc, bài thơ là một bức tranh đẹp được hòa quyện giữa nét cổ điển và hiện đại.

Trong nội dung kiến thức ngày hôm nay, KienGuru sẽ cùng các bạn phân tích Tràng Giang để hiểu hơn về tác phẩm và chuẩn bị hành trang làm chủ kiến thức ngữ văn lớp 11.

Mời các bạn cùng theo dõi.

 

1. TÌM HIỂU CHUNG HỖ TRỢ PHÂN TÍCH BÀI THƠ TRÀNG GIANG

Tràng Giang của tác giả Huy Cận là một trong những tác phẩm quan trọng trong chương trình Ngữ Văn 11. Vì vậy, hôm nay, Trường THCS Võ Thị Sáu xin gửi đến bạn đọc những thông tin cơ bản về tác phẩm, giúp các bạn hiểu rõ hơn về tác giả Huy Cận cũng như câu chuyện cảm động và ý nghĩa đằng sau tác phẩm.

1.1. Tác giả

1.1.1. Tiểu sử

– Huy Cận (1919-2005) quê ở làng Ân Phú, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh.

– Thuở nhỏ ông học ở quê rồi vào Huế học hết trung học.

– Năm 1939 ra Hà Nội học ở Trường Cao đẳng Canh nông.

– Từ năm 1942, Huy Cận tích cực hoạt động trong mặt trận Việt Minh sau đó được bầu vào uỷ ban dân tộc giải phóng toàn quốc.

– Sau cách mạng tháng 8, giữ nhiều trọng trách quan trọng trong chính quyền cách mạng.

– Sau này ông làm Thứ trưởng Bộ Văn hóa, rồi Bộ trưởng đặc trách Văn hóa Thông tin trực thuộc Hội đồng Bộ trưởng trong chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, phụ trách các công tác văn hóa và văn nghệ.

– Từ 1984, ông là Chủ tịch Ủy ban Trung ương Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam. Ngoài ra, ông còn là Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa I, II và VII.

1.1.2. Sự nghiệp văn học

a. Phong cách nghệ thuật

– Huy Cận là nhà thơ lớn, một đại biểu xuất sắc của phong trào Thơ Mới với hồn thơ ảo não.

– Thơ Huy Cận hàm súc, giàu chất suy tưởng triết lí.

 

b. Di sản văn học

– Trước cách mạng tháng 8: Lửa thiêng, Kinh cầu tự, Vũ trụ ca

– Sau cách mạng tháng 8: Trời mỗi ngày lại sáng, Đất nở hoa, Chiến trường gần đến chiến trường xa…

 

1.1.3. Vị trí và tầm ảnh hưởng

– Huy Cận đã được Nhà nước phong tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (đợt I – năm 1996).

– Tháng 6 năm 2001, Huy Cận được bầu là viện sĩ Viện Hàn lâm Thơ Thế giới.

– Ngày 23 tháng 2 năm 2005, ông được Nhà nước truy tặng Huân chương Sao Vàng.

 

Sơ đồ tư duy – Tác giả Huy Cận

1.2. Tác phẩm

1.2.1. Tìm hiểu chung

a. Xuất xứ và hoàn cảnh ra đời

– Xuất xứ: “Lửa thiêng”

– Hoàn cảnh sáng tác: Vào mùa thu năm 1939 khi đứng trước sông Hồng mênh mông sóng nước.

b. Nội dung

Bài thơ khắc họa khung cảnh sông nước mênh mông. Qua đó, nhà thơ đã bộc lộ lòng yêu nước thầm kín mà sâu sắc của mình.

 

c. Bố cục

– Ba khổ thơ đầu: Bức tranh thiên nhiên và tâm trạng của nhà thơ.

– Hai khổ thơ cuối : Tình yêu quê hương, đát nước thầm kín, sâu sắc.

 

1.2.2. Tìm hiểu chi tiết

a. Nhan đề bài thơ và lời đề từ

* Nhan đề

– Từ Hán Việt “Tràng giang” (sông dài) => gợi không khí cổ kính.

– Hiệp vần “ang”: tạo dư âm vang xa, trầm lắng, mênh mang.

=> Gợi không khí cổ kính, khái quát => nỗi buồn mênh mang, rợn ngợp.

* Lời đề từ: “bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài”

– Bâng khuâng: thể hiện được nỗi lòng của nhà thơ, thấy mênh mông, vô định, khó tả nổi cảm xúc trước không gian rộng lớn.

– Trời rộng, được nhân hóa “nhớ sông dài” cũng chính là ẩn dụ nỗi nhớ của nhà thơ.

– Thể hiện nội dung tư tưởng và ý đồ nghệ thuật của tác giả:

+ Nỗi buồn trước cảnh vũ trụ bao la bát ngát

+ Hình ảnh thiên nhiên rộng lớn, tâm sự của cái tôi cô đơn mang nhiều nỗi niềm

– Câu này là khung cảnh để tác giả triển khai toàn bộ cảm hứng.

 

b. Bức tranh thiên nhiên và tâm trạng của nhà thơ

* Khổ 1

– Hình ảnh: sóng gợn, thuyền, nước song song => cảnh sông nước mênh mông, vô tận, bóng con thuyền xuất hiện càng làm cho nó hoang vắng hơn

– Củi 1 cành khô >< lạc trên mấy dòng nước => sự chìm nổi cô đơn, biểu tượng về thân phận con người lênh đênh, lạc loài giữa dòng đời

– Tâm trạng: buồn điệp điệp => từ láy gợi nỗi buồn thương da diết, miên man không dứt

=> Với khổ thơ giàu hình ảnh, nhạc điệu và cách gieo vần nhịp nhàng và dùng nhiều từ láy, khổ thơ đã diễn tả nỗi buồn trầm lắng của tác giả trước thiên nhiên.

 

* Khổ 2

– Cảnh sông: cồn nhỏ lơ thơ, gió đìu hiu gợi lên cái vắng lặng, lạnh lẽo cô đơn đến rợn ngợp

– Âm thanh: Tiếng chợ chiều gợi lên cái mơ hồ, âm thanh yếu ớt gợi thêm không khí tàn tạ, vắng vẻ tuy thoáng chút hơi người

– Hình ảnh: Trời sâu chót vót cách dùng từ tài tình, ta như thấy bầu trời được nâng cao hơn, khoáng đãng hơn

– Sông dài, trời rộng >< bến cô liêu =>Sự tương phản giữa cái nhỏ bé. Sự tương phản giữa cái nhỏ bé và cái vô cùng gợi lên cảm giác trống vắng, cô đơn

=> Với cách gieo vần tài tình, âm hưởng trầm bổng, Huy Cận như muốn lấy âm thanh để xoá nhoà không gian buồn tẻ hiện hữu nhưng không được. Nhà thơ cố tìm sự giao cảm với vũ trụ cao rộng nhưng tất cả đều đóng kín.

 

* Khổ 3

– Hình ảnh ước lệ: “bèo” để diễn tả thân phận,kiếp người chìm nổi

– Câu hỏi: “về đâu” gợi cái bơ vơ, lạc loài của kiếp người vô định

– Không cầu, không đò: không có sự giao lưu kết nối đôi bờ niềm khao khát mong chờ đau đáu dấu hiệu sự sống trong tình cảnh cô độc

=> Bài thơ tạo nên bức tranh thiên nhiên cổ kính, hoang sơ:

+ Không gian: mênh mông, bao la, rộng mở

+ Cảnh vật hiu quạnh,hoang vắng, đơn lẻ, hiu hắt buồn

+ Cổ kính, trang nghiêm, đậm chất Đường Thi

Các hình ảnh cổ: thuyền, nước, nắng, sông dài, trời rộng, bóng chiều, khói hoàng hôn…

+ Tràng Giang vẫn chưa nét mới, nét hấp dẫn của thơ hiện đại: âm thanh tự nhiên, âm thanh cuộc sống bình dị, mộc mạc được đưa vào thơ

+ Sự hòa quyện, đan cài giữa chất cổ điển, sự gần gũi, thân thuộc tạo cho bài thơ vẻ đẹp độc đáo, đơn sơ mà tinh tế, cổ điển mà hiện đại .

=> Ba khổ thơ biểu hiện cho niềm tha thiết với thiên nhiên tạo vật. Đó là một bức tranh thiên nhiên thấm đượm tình người, mang nặng nỗi buồn bâng khuâng, nỗi bơ vơ của kiếp người. Nhưng đằng sau nỗi buồn về sông núi là nỗi buồn của người dân thuộc địa trước cảnh giang sơn bị mất chủ quyền.

c. Tình yêu quê hương

– Hình ảnh ước lệ, cổ điển: Mây, chim…=> Vẽ lên bức tranh chiều tà đẹp hùng vĩ, êm ả, thơ mộng

– Tâm trạng: “Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà” => Âm hưởng Đường thi nhưng tính chất thể hiện mới.

=> Nỗi buồn tiềm ẩn và bộc phát tự nhiên vì thế mà nó sâu sắc và da diết vô cùng.

– Huy Cận thể hiện nỗi buồn trong cảnh nước nhà mất chủ quyền, vì thế ông bơ vơ trước thiên nhiên hoang vắng, niềm tha thiết với tự nhiên, cảnh vật cũng theo đó nhuốm buồn.

+ Niềm tha thiết với thiên nhiên, tạo vật cũng là niềm thiết tha với quê hương, đất nước

+ Thực tế, ở phương diện nào đó “Tràng giang” là bài thơ thể hiện tình yêu đất nước, non sông

+ Nỗi buồn trước cảnh mất nước được hòa quyện trong cảnh vật của tự nhiên,

+ Thông qua việc miêu tả cảnh vật, ông gián tiếp thể hiện tấm lòng yêu nước và nỗi buồn của mình

=> Đằng sau nỗi buồn, nỗi sầu trước không gian và vũ trụ là tâm sự yêu nước thầm kín của một trí thức bơ vơ, bế tắc trước cuộc đời

d. Giá trị nội dung

Vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên, nỗi sầu của cái tôi cô đơn trước vũ trụ rộng lớn, niềm khát khao hòa nhập với đời và lòng yêu quê hương đất nước tha thiết.

 

e. Giá trị nghệ thuật

– Sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố cổ điển và hiện đại.

– Nghệ thuật đối, bút pháp tả cảnh giàu tính tạo hình, hệ thống từ láy giàu giá trị biểu cảm.

Sơ đồ tư duy – Tràng giang

2. GỢI Ý PHÂN TÍCH BÀI TRÀNG GIANG

Qua những nội dung được truyền tải ở phần tổng hợp kiến thức hỗ trợ trên, các bạn đã có được những hình dung cơ bản về tác giả, tác phẩm rồi nhỉ ?

Dưới đây, là những hướng dẫn phân tích tác phẩm Tràng Giang một cách hiệu quả mà KienGuru gửi tới các bạn, hy vọng có thể đem lại những kiến thức bổ ích giúp các bạn làm chủ kiến thức ngữ văn 11 một cách tốt nhất.

2.1. Mở bài

– Giới thiệu những nét chính về tác giả Huy Cận (đặc điểm tiểu sử, con người, các sáng tác tiêu biểu, đặc điểm sáng tác,…)

– Giới thiệu khái quát về bài thơ “Tràng giang” (hoàn cảnh ra đời, xuất xứ, khái quát những nét cơ bản về giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật,…).

2.2. Thân bài

a. Nhan đề và câu thơ đề từ

– Nhan đề:

+ Một từ Hán Việt mang sắc thái cổ kính, với nghĩa là sông dài.

+ Sử dụng hai vần vần mở, có độ vang, độ ngân xa liên tiếp nhau, gợi lên hình ảnh một con sông vừa dài vừa rộng.

– Câu thơ đề từ: Khái quát một cách ngắn gọn, đầy đủ tình và cảnh trong bài thơ

b. Khổ 1 : Khung cảnh sông nước mênh mông, bất tận

– Câu thơ mở đầu khổ thơ thứ nhất đã mở ra một hình ảnh sông nước mênh mang.

→ Từ “điệp điệp” gợi lên hình ảnh những đợt sóng cứ nối đuôi nhau vỗ vào bờ không ngừng nghỉ, không dứt, tô đậm thêm không gian rộng lớn, bao la.

– Hình ảnh: con thuyền xuôi mái nước gợi lên sự nhỏ nhoi

→ Hình ảnh đối lập giữa không gian sông nước mênh mông với hình ảnh con thuyền nhỏ bé càng gợi lên trong chúng ta sự cô đơn, le loi.

– Hai câu cuối:

+ Thuyền và nước như có một nỗi buồn chia lìa đang đón đợi, cho lòng “sầu trăm ngả”. Đặc biệt, giữa cảnh sông nước mênh mông ấy,

+ Hình ảnh “củi một cành khô lạc mấy dòng” gợi lên trong lòng người đọc ám ảnh khôn nguôi về cõi nhân sinh, lạc lõng, bơ vơ, không biết rồi sẽ trôi dạt về đâu

→ Trong khổ thơ thứ nhất, nếu ví dòng tràng giang là dòng đời vô tận thì hình ảnh con thuyền, cành củi khô chính là hình ảnh tượng trưng cho kiếp người nhỏ nhoi, vô định, đồng thời gợi lên nỗi buồn không nguôi, không dứt của tác giả.

c. Khổ 2 : Cảnh cồn bến hoang vắng trong nắng chiều

– Hai câu thơ đầu đã vẽ nên một không gian hoang vắng, hiu quạnh:

+ Nghệ thuật đảo ngữ cùng từ láy “lơ thơ”, “đìu hiu” đặc biệt gợi cảm đã gợi lên sự thưa thớt, hoang vắng, lạnh lẽo

+ Câu thơ “Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều” là câu thơ có nhiều cách hiểu nhưng dẫu hiểu theo cách nào thì câu thơ vẫn gợi lên trong lòng người đọc nỗi buồn, sự hoang vắng, tàn tạ, thiếu vắng đi sự sống của con người

– Hai câu sau, không gian như được mở rộng cả về bốn phía làm cho cảnh vật vốn đã vắng vẻ lại càng thêm cô liêu và tĩnh mịch hơn, từ đó gợi lên cả nỗi buồn, sự cô đơn đến tột cùng của lòng người

d. Khổ 3 : Cảnh bèo trôi, bờ xanh hoang vắng

– Hình ảnh “bèo dạt về đâu hàng nối hàng”: gợi lên hình ảnh về kiếp người, cõi nhân sinh trôi nổi, không biết rồi sẽ đi đâu, về đâu.

– Nghệ thuật phủ định được lặp lại: “không một chuyến đò ngang”, “không cầu”.

→ Ở nơi đây không có bất cứ thứ gì gắn kết đôi bờ với nhau, nó thiếu đi dấu vết của sự sống, của bóng hình con người và hơn hết là tình người, mối giao hòa, thân mật giữa con người với nhau.

 

e. Khổ 4 : Tâm sự nhớ quê và nỗi niềm của nhà thơ

– Hai câu thơ đầu khổ thơ: Vẽ nên một bức tranh thiên nhiên chiều tà với vẻ đẹp hùng vĩ, nên thơ.

+ Hình ảnh những đám mây trắng cứ hết lớp này đến lớp khác nối tiếp nhau “đùn” lên dưới ánh nắng chiều như tạo nên những quả núi dát bạc.

+ Hình ảnh cánh chim xuất hiện như ánh lên một tia ấm áp cho cảnh vật song nó vẫn không làm vơi đi nỗi buồn trong sâu thẳm tâm hồn của nhà thơ.

– Hai câu thơ cuối đã thể hiện nỗi nhớ quê hương da diết, cháy bỏng của tác giả

+ Hình ảnh “dờn dợn vời con nước” không chỉ tả những đợt sóng lan xa mà hơn thế nó còn gợi lên cảm giác buồn nhớ đến vô tận của nhà thơ – nỗi buồn của người xa xứ đang nhớ quê hương da diết.

+ Câu thơ cuối đậm chất cổ điển khép lại bài thơ đã diễn tả một cách chân thực và rõ nét niềm thương nhớ quê hương đất nước của nhà thơ

2.3. Kết bài

Khái quát những nét đặc sắc về nội dung, nghệ thuật của bài thơ và những cảm nhận của bản thân.

 

4. KẾT LUẬN

Trên đây là những hướng dẫn phân tích Tràng Giang mà KienGuru gửi tới các bạn. Bài viết bao gồm những thông tin về tác giả, tác phẩm, những dàn ý phân tích dễ hiểu.

Tràng giang là bài thơ có sự kết hợp hài hòa giữa chất đường thi cổ điển và chất hiện đại của phong trào Thơ Mới. Đây không phải “kiểu bình cũ rượu mới” mà là sự kế thừa và tiếp thu hết sức tinh tế của ông. Với bài thơ này, ta thấy được một Huy Cận với vốn hiểu biết uyên thâm, nội lực dồi dào. Đằng sau những vần thơ ấy còn là lòng yêu nước thâm trầm mà sâu sắc.

Hy vọng qua bài viết, các bạn sẽ tự ôn tập củng cố lại kiến thức bản thân, vừa rèn luyện tư duy tìm tòi, phát triển lời giải cho từng bài tập.

Học tập là một quá trình không ngừng tích lũy và cố gắng. Để dung nạp thêm nhiều điều bổ ích, mời các bạn tham khảo thêm các bài viết khác trên trang của Trường THCS Võ Thị Sáu.

Chúc các bạn học tập tốt !

Bạn thấy bài viết HỖ TRỢ ĐỌC HIỂU VÀ PHÂN TÍCH TRÀNG GIANG – CHI TIẾT VÀ NGẮN GỌN có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về HỖ TRỢ ĐỌC HIỂU VÀ PHÂN TÍCH TRÀNG GIANG – CHI TIẾT VÀ NGẮN GỌN bên dưới để Trường THCS Võ Thị Sáu có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: vothisaucamau.edu.vn của Trường THCS Võ Thị Sáu

Nhớ để nguồn bài viết này: HỖ TRỢ ĐỌC HIỂU VÀ PHÂN TÍCH TRÀNG GIANG – CHI TIẾT VÀ NGẮN GỌN của website vothisaucamau.edu.vn

Chuyên mục: Giáo dục